Meandry pamięci o Sprawiedliwych. Historie zbiorów archiwalnych | dyskusja - Instytut Pileckiego

debata

13.11.2018 (WT) 18.00

Meandry pamięci o Sprawiedliwych. Historie zbiorów archiwalnych | dyskusja

W trakcie spotkania chcemy przedyskutować w jaki sposób po wojnie w PRL, na emigracji oraz w wolnej Polsce po roku 1989 kształtowała się pamięć o Sprawiedliwych ze szczególnym uwzględnieniem kolekcji i zbiorów archiwalnych.

  • Kiedy tematyka ta była (nie)obecna w debacie publicznej zarówno przed jak i po roku 1989?
  • Kto zbierał relacje i tworzył zbiory takich dokumentów?
  • Jakim uwarunkowaniom społecznym i politycznym podlegały te działania?
  • Jaki był wpływ polityki władz komunistycznych?
  • Jaka była rola emigracji?

Dokumentację na temat pomocy udzielanej Żydom przez Polaków zaczęto gromadzić nie od razu po wojnie i też w niezbyt sprzyjających dla badania stosunków polsko-żydowskich warunkach. Podjęli się tego m.in. Władysław Bartoszewski i Zofia Lewinówna, autorzy opublikowanego w 1967 roku głośnego tomu „Ten jest z ojczyzny mojej..”. Tom ten zawierał relacje i dokumenty nadesłane na apel zamieszczony wówczas w Tygodniku Powszechnym i prasie emigracyjnej. Relacje dotyczące tej tematyki zawierały również materiały Głównej Komisji ds. Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Zbiory były jednak dalece niepełne i wielu relacji nie oddało się zebrać i utrwalić. Stąd również po 1989 roku powstawały inicjatywy mające na celu dalsze dokumentowanie tej tematyki, ocalenie pamięci o tamtych aktach solidarności i ich kontekście.

Taką ważną kolekcją archiwalną, gromadzoną społecznie a przekazaną jako depozyt do Archiwum Akt Nowych jest zbiór relacji i dokumentów zebranych przez ukonstytuowany w roku 1999 Komitet dla Upamiętniania Polaków Ratujących Żydów z udziałem prof. Tomasza Strzembosza. Komitet przez lat swojej działalności zgromadził setki relacji na temat Polaków którzy w czasie okupacji niemieckiej ratowali przeznaczonych na śmierć obywateli polskich żydowskiego pochodzenia i Żydów z innych państw, przebywających wówczas na terenie okupowanej Polski. Kolekcję tę Instytut Pileckiego udostępnia (na razie w części) na stronie projektu Zapisy Terroru: www.zapisyterroru.pl

Zobacz także