Przezwyciężenie czy wymazywanie? | wykład dr hab. Moniki Tomkiewicz - Instytut Pileckiego
Zapraszamy na drugi wykład online z cyklu „Przezwyciężenie czy wymazywanie? System prawny i kultura polityczna powojennych Niemiec a problem odpowiedzialności za zbrodnie hitlerowskie".
Wykład pt. „Próby rozliczenia sprawców zbrodni pomorskiej na przykładzie zbrodni w Piaśnicy” zaprezentowała dr hab. Monika Tomkiewicz. Spotkanie poprowadziła dr Martyna Rusiniak-Karwat.
Wydarzenie towarzyszyło wystawie „Wola 1944: Wymazywanie. Zdjęcia ze śledztwa w sprawie Heinza Reinefartha”, którą do 2 października 2021 r. można było oglądać w Kolonii Wawelberga.
Zbrodnia pomorska 1939 roku w polskiej historiografii określana jest jako zbrodnia nieukarana i nierozliczona. Spośród kilku tysięcy sprawców z różnych formacji, którzy dokonywali pojedynczych i masowych zbrodni na terenie blisko 400 miejscowości położonych na obszarze 23 powiatów przedwojennego województwa pomorskiego, osądzonych i prawomocnie skazanych zostało tylko kilkudziesięciu. Przed polskim i niemieckim wymiarem sprawiedliwości stanął też jedynie niewielki odsetek sprawców kierowniczych i wykonawczych zbrodni popełnionych w Lasach Piaśnickich. Zasądzone wyroki były niewspółmiernie niskie w stosunku do czynów. Niektórzy sprawcy sądzeni byli zaocznie, gdyż mimo wieloletnich poszukiwań nigdy nie udało się ich odnaleźć. Niektórzy zaś byli uniewinniani, gdyż sąd podważył zeznania świadków. Śledztwo prowadzone w tej sprawie od 2011 r. w Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku pozwoliło odkryć kilka nieznanych dotąd aspektów tej zbrodni. Wiele jednak wątków nadal czeka na wyjaśnienie. Dziś już wiemy, że precyzyjne dookreślenie niektórych będzie niemożliwe.
Monika Tomkiewicz - doktor habilitowany nauk humanistycznych, stypendystka Johannes Gutenberg Universität Mainz, tłumacz języka niemieckiego. W latach 2000-2018 historyk-archiwista w Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku, od 2018 r. zatrudniona w Biurze Badań Historycznych IPN. Specjalizuje się w dziejach najnowszych, szczególnie w historii okupacyjnej byłego województwa wileńskiego i Pomorza. Od kilku lat dla wielu Instytucji wykonuje kwerendy w archiwach niemieckich, a następnie ekspertyzy dotyczące ścigania i karania sprawców zbrodni narodowosocjalistycznych. Jest członkiem Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy i Rady Muzeum Stutthof w Sztutowie.
Zobacz także
- Modlitwa i praca – resocjalizacja w carskim więzieniu #gieldahistorii odc. 49
podcast
Modlitwa i praca – resocjalizacja w carskim więzieniu #gieldahistorii odc. 49
Więzienie na Rakowieckiej w Warszawie – dziś kojarzone z czasami PRL, ale jego historia sięga znacznie dalej. W tym odcinku cofamy się do początków XX wieku, gdy carskie władze budowały tu nowoczesny – jak na tamte czasy – kompleks penitencjarny.
- Lato gniewu 1976: jak podwyżka cen doprowadziła do buntu Polaków? #gieldahistorii odc. 48
podcast
Lato gniewu 1976: jak podwyżka cen doprowadziła do buntu Polaków? #gieldahistorii odc. 48
Dlaczego władze PRL zdecydowały się na drastyczną podwyżkę cen żywności w czerwcu 1976 roku? Co naprawdę stało się po przemówieniu premiera Jaroszewicza?
- „Dolina śmierci” Józefa Żmija – 5 lat w piekle KL Gusen | relacja z dyskusji w DBK
debata
„Dolina śmierci” Józefa Żmija – 5 lat w piekle KL Gusen | relacja z dyskusji w DBK
15 maja 2025 roku, na spotkaniu wokół książki wydanej przez Instytut Pileckiego „Dolina śmierci. Wspomnienia więźnia z obozu koncentracyjnego Gusen” autorstwa Józefa Żmija poznaliśmy historię autora z perspektywy jego syna Mariana Żmija.