Terror niemieckiego okupanta. Spotkanie autorskie z Norbertem Bączykiem | Czwartki w DBK - Instytut Pileckiego

Spotkanie autorskie z Norbertem Bączykiem wokół jego najnowszej książki "Terror niemiecki w powiecie Garwolin (1939–1944)".

12 września, godz. 18:00
Galeria w Domu Bez Kantów (Krakowskie Przedmieście 11)
Rozmowę z autorem poprowadzi Jakub Moroz.

Prowincjonalny powiat garwoliński, podobnie jak inne ziemie podbitej w 1939 roku Polski, doświadczył niemieckiego terroru. Działania okupanta miały charakter kompleksowy – dotykały każdego aspektu życia obywateli. Niemcy, prowadząc politykę nastawioną na maksymalny wyzysk, a jednocześnie stosując drastyczne metody, stopniowo niszczyli polską gospodarkę i ludność. Zagłada Żydów, represjonowanie, ubogiej już, wsi oraz pozyskiwanie, z wielką brutalnością, kontyngentów rolnych, wywózki na roboty przymusowe, a także, wynikające z niedoborów, przestępczość i korupcja na masową skalę, prowadziły do rozpadu więzi społecznych. To wszystko czyniło codzienność mieszkańców okolic Garwolina coraz trudniejszą.

Autor, badając dzieje pojedynczego powiatu, w przejrzysty sposób ukazuje organizację administracji cywilnej i wojskowej oraz aparat policyjny, wraz z mechanizmami terroru stosowanego przez Niemców wobec ludności cywilnej w całym Generalnym Gubernatorstwie.

Przystępując do badań nad terrorem niemieckim w powiecie garwolińskim sądziłem, że orientuję się w tej, mimo wszystko pozamilitarnej, ale ściśle związanej z II wojną światową tematyce, dość dobrze. Jednak wraz z poznawaniem całości zagadnień, musiałem to przeświadczenie zweryfikować. Obraz niemieckiej okupacji jest znacznie bardziej złożony niż może się to wydawać – mówi Norbert Bączyk, autor publikacji.

– Efekty pracy badawczej autora publikacji są interesujące. Ważną zaletą jest systematyczne i wieloaspektowe przedstawienie zagadnienia na podstawie całego dostępnego zasobu źródłowego. Opracowanie nie tylko wzbogaca naszą wiedzę na temat mechanizmów sprawowania niemieckiej okupacji na poziomie powiatu garwolińskiego, lecz także przybliża funkcjonowanie systemu okupacyjnego właściwego dla całego Generalnego Gubernatorstwa. – pisze o książce dr hab. Tomasz Chinciński, z Instytutu Pileckiego. 

Fragment książki:

[…] Ostatecznie trwająca 58 miesięcy okupacja niemiecka pozostawiła po  sobie w  powiecie garwolińskim ogromne zniszczenia. Przedwojenna wieloetniczna prowincja polska przestała istnieć. Po wojnie starano się opisywać niemiecki terror głównie przez pryzmat jego najcięższych, bezpośrednich przejawów – eksterminacji, w tym ludobójstwa Żydów, masowych łapanek, obozów koncentracyjnych. Trudno się temu dziwić, niemniej jednak w cieniu pozostawały inne elementy, w tym wyzysk ekonomiczny, dla mieszkańców wsi niezwykle dotkliwy, a przede wszystkim to, że przyjęte przez Niemców metody sprawowania rządów prowadziły do demoralizacji i rozpadu więzi społecznych oraz międzyludzkich. W okresie istnienia Kreishauptmannschaft Garwolin miejscowa ludność została przez najeźdźców pozbawiona podmiotowości, stała się przedmiotem, przydatnym tak długo, jak długo można było go wykorzystać, maksymalnie eksploatować. Jednak nawet rzeczywista wartość pracy nie miała znaczenia, na plan pierwszy wysuwały się bowiem czynniki ideologiczne. Nikt nie znał dnia ani godziny. Uśmierconym przez władze można było zostać, bo jechało się pociągiem albo rowerem, odwiedziło znajomych w innej wsi, zmieliło zboże na mąkę, kupiło chleb po cenach rynkowych albo tylko dlatego, że się posiadało coś materialnego. Natomiast w pełni legalnie można było właściwie tylko umrzeć, co tak trafnie oddał konspiracyjny artykuł z tego okresu. […]

Norbert Bączyk (1979). Ukończył z wyróżnieniem studia w Instytucie Archeologii Wydziału Historycznego UW (2003). Historyk wojskowości, wydawca, publicysta. Przez wiele lat związany z wojskową prasą branżową (Polska Zbrojna, Nowa Technika Wojskowa), red. naczelny „Poligonu", „Wozów Bojowych Świata", „Przeglądu Sił Zbrojnych". Autor licznych książek poświęconych historii wojskowości, o specjalizacji związanej głównie z Powstaniem Warszawskim (np. „Dawid kontra Goliat. Niemieckie specjalne środki bojowe w Powstaniu Warszawskim", „Panzertruppen a Powstanie Warszawskie"), w latach 2019-2021 stypendysta Instytutu Pileckiego w ramach projektu „Terror niemiecki we wschodnich powiatach dystryktu warszawskiego Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939-1944". Efektem czego jest jego najnowsza książka.

Książka dostępna w księgarni Instytutu Pileckiego (kliknij).