Kościół Katolicki podczas II wojny światowej. Nowe wyzwania dla wspólnot zakonnych i duchowieństwa w obliczu eksterminacji ludności żydowskiej - Instytut Pileckiego

Celem konferencji jest podsumowanie prac w projekcie naukowym „Rola żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy i ratowaniu ludności żydowskiej na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej”, realizowanym w Instytucie Pileckiego.

Patronat honorowy:
Ks. Abp Wacław Depo Metropolita Częstochowski
O. Arnold Chrapkowski Generał Zakonów Paulinów

Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za
przyjaciół (J 15, 13).

Celem konferencji jest podsumowanie prac w projekcie naukowym „Rola żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy i ratowaniu ludności żydowskiej na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej”, realizowanym w Instytucie Pileckiego. Efektem projektu jest opracowanie i przygotowanie do druku trudno dostępnych dla badaczy źródeł historycznych pochodzących z archiwów kościelnych i zakonnych. Podczas konferencji ukazany zostanie szerszy kontekst funkcjonowania Kościoła Katolickiego podczas II wojny
światowej. Destruktywny wpływ wojny, polityka terroru niemieckiego okupanta i eksterminacja ludności żydowskiej miały bowiem ogromne oddziaływanie na zakres, kierunki i znaczenie działań podejmowanych przez zgromadzenia zakonne i duchowieństwo.

20-21 października 2022 r., „Sala papieska’’, Jasna Góra.

Konferencja dedykowana o. Jerzemu Tomzińskiemu OSPPE w pierwszą rocznicę jego śmierci.

Dzień pierwszy

1. Dojazd, zakwaterowanie i zwiedzanie Jasnej Góry we własnym zakresie.

2. Otwarcie konferencji (12:05-13:30)
• Powitanie uczestników Dr Mateusz Werner zastępca kierownika Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami w Instytucie Pileckiego
• Słowo ks. Abp. Wacława Depo Metropolity Częstochowskiego
• Słowo Przeora Jasnej Góry O. Samuela Pacholskiego OSPPE
• O. dr Nikodem Kilnar OSPPE, Prezentacja postaci o. dra J. Tomzińskiego OSPPE
• Projekcja fragmentu wywiadu zarejestrowanego przez ISIM.
• Dr hab. Bogumił Szady prof. KUL Dyrektor Ośrodka Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce, Wspomnienie śp. S. dr hab. Agaty Mirek prof. KUL
• Dr hab. Joanna Szady prof. KUL Instytut Historii Katolickiego Uniwersytetu
Lubelskiego Jana Pawła II, dr hab. Agata Mirek prof. KUL Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce, „Rola żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy i ratowaniu ludności żydowskiej na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej – bilans prac projektowych”.

3. Przerwa obiadowa (13:30-14:30)

4. Sesja pierwsza (14:30-16:30) Moderacja: dr Mateusz Werner
• S. Marta Komborska Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, „Nie tylko Turkowice… Udział służebniczek starowiejskich w ratowaniu ludności żydowskiej, w czasie II wojny światowej”.
• S. Margarita Bogumiła Brzozowska Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek
Samarytanek Krzyża Chrystusowego, „Motywy i możliwości ukrywania osób
pochodzenia żydowskiego w żeńskich wspólnotach zakonnych. Okupacyjna działalność s. Charitas Soczek i jej współsióstr ze Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek”.
• S. Dorota Kostka Zgromadzenie Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim, „Posługa sióstr albertynek podczas II wojny światowej i ich wkład w ratowanie ludności żydowskiej”.
• S. dr Monika Jadwiga Kupczewska Zgromadzenie Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego, „Nie mogłyśmy nie ratować życia” - troska o dzieci żydowskie w sercańskiej ochronce w Przemyślu”.
• S. dr Teresa Antonietta Frącek Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, „Za to groziła śmierć.  Siostry Franciszkanki Rodziny Maryi ratowały Żydów skazanych przez niemieckiego okupanta na zagładę (wybrane przykłady)”.

5. Przerwa (16:30-16:45)

6. Sesja druga (16:45-18:45) Moderacja: dr Agnieszka Konik
• S. Ewa Kazimiera Korzeniewska Zgromadzenie Sióstr św. Dominika, „Ocalić każde życie. Zgromadzenie Sióstr św. Dominika i pomoc ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej”.
• S. Maria Sylwia Bekus Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, „Działalność Sióstr Zmartwychwstanek w niesieniu pomocy ludności żydowskiej podczas okupacji niemieckiej”.
• S. Renata Wiktoria Szczepańczyk Zgromadzenie Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, „Zaangażowanie sióstr karmelitanek Dzieciątka Jezus w ratowanie ludności pochodzenia żydowskiego podczas II wojny światowej”.
• S. Danuta Kozieł Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, „Pomoc w ekstremalnych warunkach okupacji niemieckiej. Nazaretanki z Prowincji Krakowskiej Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu z pomocą ludności cywilnej w latach II wojny światowej ze szczególnym uwzględnieniem ratowania dzieci żydowskich”.
• S. Bożena Górska Zgromadzenie Sióstr Najświętszego Imienia Jezus, „Kropla w oceanie - działalność Sióstr Imienia Jezus w czasie II wojny światowej”.

7. Kolacja (18:45-19:30)

8. Kaplica Matki Bożej godz. 21:00 – Apel Jasnogórski

Dzień drugi

1. Kaplica Matki Bożej – Msza św. godz. 7:30 za śp. s. Agatę Mirek i o. Jerzego Tomzińskiego OSPPE

2. Śniadanie (8:15-9:15)

3. Keynote speech (9:30-10:00)
Dr hab. Paweł Skibiński prof. UW, Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego, „Sytuacja Kościoła katolickiego na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej – przypadek typowy czy wyjątek od reguły?”.

4. Sesja pierwsza (10:00-12:30) Moderacja: dr Agnieszka Konik
• Prof. Wojciech Kęder profesor emeritus Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, „Dyplomacja Stolicy Apostolskiej o sytuacji Polski i Kościoła katolickiego w Polsce w początkowym okresie wojny (w świetle Actes et documentes du Saint Siege relatifs a la seconde guerre mondiale)”.
• Dr Edgar Sukiennik Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, „Kościół katolicki w III Rzeszy Niemieckiej: czas udręk i prześladowań”.
• dr Ewa Rzeczkowska Instytut Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, „Siostry zakonne - ofiary represji sowieckich w czasie II wojny światowej w świetle historiografii”.
• Grzegorz Polak Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, „Równi św. Maksymilianowi – księża i siostry zakonne, którzy oddali życie za bliźnich”.

4. Przerwa obiadowa (12:30-13:30)

5. Sesja druga (13:30-16:00) Moderacja: prof. Joanna Szady
• Dr hab. Rafał Łatka prof. UKSW Instytut Historii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, „Wojenne losy ks. Stefana Wyszyńskiego - wyjątkowe czy typowe dla polskiego duchowieństwa w czasie II wojny światowej?”.
• Dr Justyna Chrabka Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego „Nieznane historie z okupacyjnej przeszłości Karola Wojtyły”.
• Ks. Antoni Więch Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne we Lwowie, "Stan badań nad pomocą udzielaną Żydom przez duchowieństwo rzymskokatolickie na terenie archidiecezji lwowskiej".
• Dr Agnieszka Konik Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami w Instytucie Pileckiego, „Opactwo św. Wojciecha w Staniątkach w czasach okupacji - stan badań i perspektywy”.

6. Zakończenie konferencji.