gen. Lóránd Utassy (1897— 1974) - Instytut Pileckiego

Medal / Odznaczeni

gen. Lóránd Utassy (1897— 1974)

Odznaczony w 2019 roku.

Kiedy Niemcy rozpoczęły okupację Węgier Utassy kategorycznie odmówił Gestapo wstępu do obozów internowania i wydania polskich żołnierzy.

17 września 1939 roku Naczelny Wódz Sił Zbrojnych nakazał polskim oddziałom wycofanie się z terytorium Polski, okupowanej przez III Rzeszę i Związek Sowiecki. Żołnierzy, którzy przekroczyli granicę Królestwa Węgier, internowano w obozach jenieckich. Mimo sojuszu z Niemcami rząd Miklósa Horthyego konsekwentnie odmawiał ich wydania. Gdy w październiku 1943 roku Lóránd Utassy stanął na czele XXI Departamentu Jeńców Wojennych i Internowanych w Ministerstwie Honwedów, pod jego opieką znalazły się tysiące polskich żołnierzy. Utassy — żołnierz i doświadczony dyplomata, były attaché wojskowy
w Londynie — zastąpił na stanowisku Zoltana Baló, zdymisjonowanego po płynących z ambasady niemieckiej oskarżeniach o udział w przerzutach polskich żołnierzy na zachód Europy. Mimo nasilających się nacisków ze strony Niemiec Utassy kontynuował działalność poprzednika.

Msza dla polskich żołnierzy w obozie dla internowanych. Węgry, 1939 / Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie / Ośrodek KARTA
W marcu 1944 roku Niemcy rozpoczęły okupację Węgier. Zlikwidowano polskie organizacje cywilne, aresztowano ich działaczy oraz węgierskich urzędników zaangażowanych w pomoc Polakom. Utassy kategorycznie odmówił Gestapo wstępu do obozów internowania i wydania polskich żołnierzy. Uczestniczył także w rozmowach z Czerwonym Krzyżem, by uczynić organizację reprezentantem interesów przebywających na Węgrzech Polaków.

Gdy pół roku później do władzy doszli węgierscy faszyści, Utassy został aresztowany i wywieziony do obozów koncentracyjnych w Niemczech. W 1951 roku władze komunistyczne określiły go mianem wroga klasowego i zdegradowały, konfiskując także część majątku. Zrehabilitowano go w 1990 roku, awansując jednocześnie na stopień generała.  


fot. Zbiory rodziny Utassy 

Zobacz także

  • Paraskewa Padlewska

    odznaczeni

    Paraskewa Padlewska
    (1888–1960)

    „Przy mężu” – urzędowe określenie stosowane wobec kobiet, które nie pracowały zarobkowo, nie jest w stanie oddać zaradności, jaką przejawiała Paraskewa Padlewska.

  • Ilona Andrássy de Csíkszentkirály et Krasznahorka

    odznaczeni

    Ilona Andrássy de Csíkszentkirály et Krasznahorka
    (1917–1990)

    Po wybuchu II wojny światowej Ilona Andrássy, córka Polki i Węgra, hrabiny Marii Chołoniewskiej i hrabiego Manó Andrássyego, współtworzyła w Budapeszcie z innymi arystokratkami Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami.

  • Raymond Voegeli

    odznaczeni

    Raymond Voegeli
    (1894–1980)

    Pomoc potrzebującym była sensem życia księdza Raymonda Voegelego. Przed wojną należał do zakonu kamilianów, którego główną misję stanowiła opieka nad chorymi.